από το βιβλίο της Jean Donaldson The Culture Clash, κεφάλαιο 4, “It’s all chew toys to them”
Φαντάσου ότι ζεις σε έναν πλανήτη όπου το κυρίαρχο είδος είναι πνευματικά πολύ πιο εξελιγμένο από τους ανθρώπους, αλλά συχνά κρατούν τους ανθρώπους ως ζώα συντροφιάς. Το είδος αυτό ονομάζεται Gorn. Επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός πολύπλοκου συνδυασμού τηλεπάθειας, κίνησης ματιών και τσιρίδων, όλα τελείως ακατανόητα και αδύνατον να μαθευτούν από τους ανθρώπους, οι εγκέφαλοι των οποίων κατανοούν μόνο την λεκτική επικοινωνία. Αυτό που μερικές φορές μαθαίνουν οι άνθρωποι είναι το νόημα μεμονωμένων ήχων, που επαναλαμβάνονται για πράγματα που σχετίζονται με αυτούς. Οι Gorn και οι άνθρωποι δημιουργούν στενούς δεσμούς μεταξύ τους, αλλά υπάρχουν πολλοί κανόνες των Gorn που οι άνθρωποι πρέπει να προσπαθήσουν να αφομοιώσουν με περιορισμένη πληροφορία και συχνά με μεγάλο ρίσκο.
Είστε οι τυχεροί άνθρωποι που ζουν με τα Gorn στην κατοικία τους. Πολλοί άλλοι άνθρωποι είναι δεμένοι σε μικρά στέγαστρα στην αυλή ή κρατούνται σε εξωτερικά κλουβιά διαφόρων μεγεθών. Τους έχει στερηθεί τόσο πολύ η κοινωνικότητα, που δεν μπορούν να ελέγξουν τα συναισθήματα τους όταν ένας Gorn τους πλησιάζει. Εξαιτίας αυτής της συμπεριφοράς, οι Gorn συμφωνούν ότι ποτέ δεν θα μπορούσαν να είναι άνθρωποι σπιτιού. Είναι υπερβολικά ενθουσιώδεις.
Η κατοικία που μοιράζεστε με την οικογένεια Gorn είναι γεμάτη με πορσελάνινα δοχεία με νερό, που έχουν και καζανάκια. Όμως, κάθε φορά που προσπαθείτε να ουρήσετε μέσα σε ένα από αυτά, το Gorn που βρίσκεται δίπλα σας, σας επιτίθεται. Μαθαίνετε να χρησιμοποιείτε την τουαλέτα μόνo όταν δεν είναι κάποιο Gorn τριγύρω. Μερικές φορές έρχονται σπίτι και βάζουν το κεφάλι σας μέσα στην τουαλέτα, για κανέναν προφανή λόγο. Το μισείτε αυτό και κάνετε γαλιφιές στους Gorn για να το αποτρέψετε όταν επιστρέφουν στο σπίτι, αλλά αυτοί το βλέπουν σαν αποδεικτικό στοιχείο της ενοχής σας. Επίσης, σας τιμωρούν που βλέπετε βίντεο, που διαβάζετε συγκεκριμένα βιβλία, που μιλάτε σε άλλους ανθρώπους, που τρώτε πίτσα ή τσιζκέηκ και που γράφετε γράμματα. Όλα αυτά θεωρούνται προβλήματα συμπεριφοράς από τους Gorn. Για να αποφύγετε να χάσετε τελείως το μυαλό σας, περιμένετε πότε δεν θα είναι παρόντες για να προσπαθήσετε να κάνετε αυτό που επιθυμείτε. Όταν βρίσκονται τριγύρω, κάθεστε σιωπηλοί, κοιτώντας μπροστά. Επειδή αυτό το θεωρούν μια καλή συμπεριφορά για την οποία είστε τελείως ικανοί, αποδίδουν ως πείσμα ή κακία το να βλέπετε βίντεο ή να κάνετε άλλες παραβάσεις όταν είστε μόνοι. Προφανώς τους κρατάτε κακία που σας άφησαν μόνους, υποθέτουν αυτοί. Σας βγάζουν βόλτα μερικές φορές την ημέρα και σας αφήνουν να λύσετε τόμους από σταυρόλεξα. Ποτέ δεν τα έχετε χρησιμοποιήσει, γιατί μισείτε τα σταυρόλεξα. Οι Gorn πιστεύουν ότι τα αγνοείτε για να πάρετε εκδίκηση.
Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι σας αρέσουν, στο κάτω κάτω, οι Gorn είναι καλοί μαζί σας. Αλλά όταν τους χαμογελάτε, σας τιμωρούν. Tο ίδιο και όταν δίνετε χειραψίες. Αν απολογηθείτε, σας τιμωρούν και πάλι. Δεν έχετε δει κανέναν άλλο άνθρωπο από τότε που ήσασταν μικρά παιδιά. Όταν βλέπετε έναν στον δρόμο είστε περίεργοι, ενθουσιάζεστε και μερικές φορές φοβάστε. Πραγματικά, δεν ξέρετε πως να συμπεριφερθείτε. Έτσι, οι Gorn με τους οποίους ζείτε σας κρατούν μακριά από άλλους ανθρώπους. Οι κοινωνικές σας δεξιότητες δεν αναπτύσσονται ποτέ.
Τελικά, σας πηγαίνουν σχολείο για να «εκπαιδευτείτε». Ένα μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης είναι να σας κόβουν τον αέρα με μια μεταλλική αλυσίδα γύρω από τον λαιμό σας. Είναι σίγουροι ότι καταλαβαίνετε κάθε τσιρίδα που κάνουν και την τηλεπαθητική επικοινωνία τους, επειδή μερικές φορές τα πιάνετε σωστά. Εσείς απλά μαντεύετε και μισείτε την εκπαίδευση. Νιώθετε αρκετά στρεσαρισμένοι την περισσότερη ώρα. Μια μέρα, βλέπετε ένα Gorn να πλησιάζει με ένα εκπαιδευτικό κολάρο στο χέρι. Εσείς έχετε προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, πονεμένο λαιμό και απλώς δεν αντέχετε άλλο τον μπερδεμένο εξαναγκασμό που πρόκειται να υποστείτε. Τον παρακαλάτε με την πιο αυστηρή φωνή σας να σας αφήσει ήσυχη και να φύγει. Τα Gorn σοκάρονται από αυτή την απρόκλητη επιθετική συμπεριφορά. Πίστευαν μέχρι τώρα ότι είχατε καλή ιδιοσυγκρασία.
Σας βάζουν στο όχημα τους και σας πηγαίνουν για μια βόλτα. Παρακολουθείτε το ειδυλλιακό πλανητικό τοπίο να περνάει από μπροστά σας και αναρωτιέστε που πηγαίνετε. Το όχημα σταματάει και σας οδηγούν σε ένα κτήριο με έντονη την οσμή ανθρώπινου ιδρώτα και περιττωμάτων. Παντού είναι άνθρωποι μέσα σε μικρά κλουβιά. Μερικοί είναι νευρικοί, μερικοί έχουν κατάθλιψη, οι περισσότεροι παρακολουθούν όσα συμβαίνουν μέσα από την φυλακή τους. Οι Gorn σας, με τους οποίους έχετε ζήσει όλη σας τη ζωή, σας δίνουν σε κάτι άγνωστους, που σας σέρνουν σε ένα μικρό δωμάτιο. Έχετε τρομοκρατηθεί και φωνάζετε την οικογένεια των Gorn σας να σας βοηθήσουν. Αυτοί σας γυρνούν την πλάτη και βγαίνουν από την πόρτα του κτιρίου. Είστε ακινητοποιημένοι και σας χορηγούν μια θανατηφόρα ένεση. Αυτός είναι, άλλωστε, ο ανθρώπινος τρόπος.
Αυτός ο εφιαλτικός κόσμος είναι αυτός που ζουν πολλά σκυλιά, διαρκώς. Πρακτικά, όλες οι φυσιολογικές σκυλίσιες συμπεριφορές – το δάγκωμα, το γάβγισμα, το έντονο παιχνίδι, το κυνήγι κινούμενων αντικειμένων, το να τρώνε οτιδήποτε φαγώσιμο βρίσκεται μπροστά τους, το να πηδάνε για να φτάσουν το πρόσωπό μας, η επίλυση διαφορών με απειλές, η επικοινωνία με άγνωστα σκυλιά, η διαφύλαξη των πόρων τους, το να ουρούν πάνω σε πορώδεις επιφάνειες όπως τα χαλιά, το να υπερασπίζονται τον εαυτό τους από αυτό που θεωρούν απειλή- θεωρούνται από τους ανθρώπους προβλήματα συμπεριφοράς. Οι κανόνες που μοιάζουν τόσο προφανείς για εμάς, δεν βγάζουν κανένα νόημα για τα σκυλιά.
Αν κάποιος προσπαθούσε να τιμωρήσει συμπεριφορές που εσείς ξέρατε ότι είναι απαραίτητες για να διατηρήσετε την ευζωία σας ή για να κερδίσετε τα προς το ζην, θα σταματούσατε μια και καλή να τις κάνετε ή θα προσπαθούσατε να βρείτε πότε είναι ασφαλές να τις κάνετε και πότε δεν είναι; Πώς θα νιώθατε για τον τιμωρό σας; Τι αξιοπιστία θα είχε για εσάς; Για τα σκυλιά είναι προφανές ότι τα έπιπλα, τα ρούχα και το εσωτερικό των αυτοκινήτων είναι πολύ καλά για δάγκωμα, όσο προφανές είναι για εσάς ότι οι τηλεοράσεις είναι καλές για παρακολούθηση ταινιών. Αν εγώ σας απαγορεύσω να βλέπετε τηλεόραση, το πιο πιθανό είναι εσείς να βλέπετε τηλεόραση όταν εγώ δεν βρίσκομαι εκεί. Και εσείς είστε άνθρωπος, με μεγάλο εγκέφαλο και με συνείδηση.
Εμείς, ως έξυπνα και ηθικά όντα κάνουμε τέτοιου είδους διακρίσεις όλη την ώρα. Αυξάνουμε ταχύτητα στους αυτοκινητόδρομους. Πολλοί παίρνουν πρόστιμα για υπερβολική ταχύτητα. Ποιο είναι το νόημα αυτής της βαριάς τιμωρίας; Μια στιγμιαία καταπίεση της συμπεριφοράς: μειώνουμε ταχύτητα αμέσως μετά το πρόστιμο. Θυμώνουμε και στεναχωριόμαστε. Αλλά τι συμβαίνει τις επόμενες ώρες, μέρες και βδομάδες; Οι περισσότεροι άνθρωποι ξεπερνούν τα όρια ταχύτητας και πάλι, αν και θα πουν ότι καταλαβαίνουν ότι είναι ενάντια στο νόμο, ότι είναι ενδεχομένως πολύ επικίνδυνο και ότι δέχονται το πρόστιμο αν τους πιάσουν. Οι τελευταίες τρεις λέξεις είναι το κλειδί: αν τους πιάσουν. Αυτό που τυπικά κερδίζεται με την τιμωρία είναι καλύτερες διακρίσεις: γινόμαστε καλύτεροι στο να μυριζόμαστε ελέγχους ταχύτητας, στο να ξέρουμε πότε και που να αυξήσουμε ταχύτητα. Αυτό είναι το τυπικό αποτέλεσμα της τιμωρίας. Υποκείμεθα στους νόμους της μάθησης. Το ίδιο και τα σκυλιά, αλλά με μικρότερη πιθανότητα να καταλάβουν την επικινδυνότητα της συμπεριφοράς τους. Τα σκυλιά δεν έχουν ηθικούς περιορισμούς, αφού δεν μπορούν εν γνώσει τους να δράσουν εναντίον του κοινού καλού. Έτσι, ποτέ δεν αυτοτιμωρούνται με ενοχές και αντικατηγορίες όπως κάνουμε εμείς. Αυτό δεν κάνει τους σκύλους ηθικά κατώτερους. Απλά, είναι έτσι. Έχουμε την τάση να παίρνουμε πολύ προσωπικά τα φαινόμενα που είναι απλώς παράγωγα των νόμων της μάθησης στα ζώα.
Ομοίως, το να κάψουμε τη γλώσσα μας με την πίτσα μας κάνει να τσεκάρουμε την θερμοκρασία της πίτσας την επόμενη φορά πριν φάμε, αλλά δεν μας σταματάει από το να ξαναφάμε. Αυτό συμβαίνει επειδή η πίτσα είναι εύγεστη και το ξέρουμε. Ένας οργανισμός πάντα θα ψάξει έναν τρόπο να ξεφύγει από την τιμωρία και να φτάσει στην επιβράβευση, αν υπάρχει. Είναι χρήσιμο να σκεφτόμαστε τις τιμωρίες σαν εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσουμε για να φτάσουμε στην επιβράβευση. Με τον ίδιο τρόπο ένας σκύλος σπάνια θα καταλάβει ότι είναι κακό και σπάνια θα κόψει μαχαίρι την συνήθεια του να σκάβει τις αζαλέες, αν και μπορεί να μάθει ότι είναι επικίνδυνο να το κάνει όταν είμαστε εκεί. Τι άλλο θα μπορούσε να είναι άλλωστε, ένα παρτέρι με λουλούδια, για τον σκύλο; Κάθε φορά που τιμωρούμε είμαστε οι αστυνομικοί που δίνουμε τις κλήσεις σε ένα όχι και τόσο εκλεπτυσμένο πνευματικά και ηθικά ον, που πραγματικά θέλει να τρέξει και ίσως ακόμα και να το χρειάζεται. Α, μπορεί να σταματήσει για λίγο αν το πρόστιμο είναι βαρύ, αλλά αργά ή γρήγορα θα αρχίσει πάλι να τρέχει γρήγορα και θα γίνει καλύτερο στο να αποφεύγει τις παγίδες.
Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ
| ΑΝΘΡΩΠΟΣ | ΣΚΥΛΟΣ |
| ΕΠΙΠΛΟ | ΜΑΣΗΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ |
| ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ | ΜΑΣΗΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ |
| ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ | ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΚΥΝΗΓΙ |
| ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ | ΜΑΣΗΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ |
| ΜΟΚΕΤΑ | ΤΟΥΑΛΕΤΑ |
| ΣΚΥΛΟΤΡΟΦΗ | ΦΑΓΗΤΟ |
| ΟΡΕΚΤΙΚΑ | ΦΑΓΗΤΟ |
| ΠΑΝΙΑ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ | ΦΑΓΗΤΟ |
| ΤΣΕΛΟ | ΜΑΣΗΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ |
| ΒΙΒΛΙΟ | ΜΑΣΗΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ |
| ΓΑΤΑ | ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΚΥΝΗΓΙ |
| ΣΚΙΟΥΡΟΣ | ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΚΥΝΗΓΙ |
| ΣΕΛΟΦΑΝ | ΦΑΓΗΤΟ |
| ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ | ΦΑΓΗΤΟ |
| ΠΕΤΡΑ | ΦΑΓΗΤΟ |
Μετάφραση του http://www.animaltalkconsulting.com/2020/09/the-planet-of-the-gorns/ από το βιβλίο της Jean Donaldson The Culture Clash, κεφάλαιο 4, “it’s all chew toys to them”.
Dog Positive 