μετάφραση του Socializing Tips – our world can be a scary place!

της Emily Larlham

Ο κόσμος μπορεί να είναι τρομακτικό μέρος για ένα νέο κουτάβι. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα αν ο εκτροφέας ή ο προηγούμενος φροντιστής του ζώου δεν φρόντισε ώστε τα κουτάβια να βγουν έξω παρέα με τη μητέρας τους και τα αδέρφια τους, ώστε να κοινωνικοποιηθούν με όλα όσα θα δουν και θα ακούσουν σαν ενήλικοι σκύλοι.

Είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς πόση κοινωνικοποίηση είναι πάρα πολλή ή πολύ λίγη όταν πρωτοπαίρνει ένα κουτάβι. Το κλειδί είναι να βλέπεις τα σημάδια του στρες και τους μηχανισμούς αντιμετώπισής τους. Όταν κάτι ξαφνιάζει το κουτάβι σας, επανέρχεται και απαντάει με περιέργεια ή πανικοβάλλεται και συνεχώς προσπαθεί να δραπετεύσει; Μοιάζει να φοβάται ή γαβγίζει; Ο στόχος σας σαν εκπαιδευτές του είναι να βοηθήσετε το κουτάβι σας να χαλαρώσει και να αποκτήσει περισσότερη αυτοπεποίθηση στην παρουσία των ίδιων ερεθισμάτων ή στο ίδιο περιβάλλον, καθώς περνάνε οι μέρες. Αν συμβαίνει το αντίθετο, θα πρέπει να αναπροσαρμόσετε το πρόγραμμα κοινωνικοποίησης.

Στην αρχή, μπορεί το κουτάβι σας να μην παίρνει λιχουδιές-ενισχυτές όταν είναι έξω από το σπίτι, από τον ενθουσιασμό ή το στρες που προκαλεί ένα νέο περιβάλλον. Συνεχίστε να δοκιμάζετε διαφορετικά είδη ενισχυτών και δουλέψτε ήρεμες συμπεριφορές στο σπίτι –όπως το “relax”, που μπορείτε να χρησιμοποιείτε όταν είστε και έξω. Αν το κουτάβι σας ακόμα δεν μπορεί να φάει στο ίδιο περιβάλλον μετά από αρκετές επισκέψεις, σημαίνει ότι πρέπει να πάτε ένα βήμα πίσω και να δουλέψετε σε περιβάλλον που είναι λιγότερο στρεσογόνο, με λιγότερους περισπασμούς (ερεθίσματα). Αυτό θα δώσει στο κουτάβι σας μεγαλύτερη πιθανότητα να νιώσει αρκετά χαλαρό ώστε να φάει ενώ είναι στη βόλτα. Μπορείτε να ξεκινήσετε στην αυλή σας ή έξω ακριβώς μπροστά από το σπίτι σας. Μπορείτε ακόμα να δοκιμάσετε να βγείτε βόλτα όταν το κουτάβι σας πεινάει, περίπου την ώρα του γεύματος του, για να δείτε αν αυτό το ενθαρρύνει να φάει. Όταν ένας σκύλος είναι σε υπερδιέγερση ή φοβισμένος, το σώμα του θα «κλείσει» τη ροή του αίματος προς το στομάχι και δεν θα μπορεί να φάει. Όταν λοιπόν, ένα κουτάβι αρνείται να πάρει τις λιχουδιές, θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι είναι στρεσαρισμένο. Ο στόχος είναι να νιώσει το κουτάβι ηρεμία και αυτοπεποίθηση σε όλα τα περιβάλλοντα, ώστε να μπορεί να φάει.

Το αν μπορεί να φάει ή όχι το κουτάβι σας όταν είναι στη βόλτα, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε ως πληροφορία για το πόσο στρεσαρισμένο ή χαλαρό είναι, αλλά μπορείτε ακόμα να χρησιμοποιήσετε το φαγητό κατά την κοινωνικοποίηση του, ώστε να δημιουργήσετε θετικούς συσχετισμούς με ανθρώπους και πράγματα με τα οποία θέλατε να νιώθει άνετα όταν βρίσκεται τριγύρω τους. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το φαγητό για να δημιουργήσετε αξέχαστους και εξαιρετικά θετικούς συσχετισμούς με άλλα σκυλιά και ανθρώπους που συναντάτε και αλληλεπιδράτε, απλώς δίνοντας στο κουτάβι μια εξαιρετική λιχουδιά όταν κοιτάει έναν άνθρωπο ή ένα σκύλο, ή ακόμα, βάλτε ένα άλλο πρόσωπο να του δώσει μια πολύ καλή λιχουδιά. Κάποιοι πιστεύουν ότι βγάζοντας συχνά και σε διαφορετικά μέρη το κουτάβι τους είναι από μόνο του αρκετό για να έχουν μετέπειτα έναν ενήλικο σκύλο καλά προσαρμοσμένο στο περιβάλλον του, απλά και μόνο επειδή θα το συνηθίσει. Για μερικά κουτάβια μπορεί να ισχύει αυτό, όμως, άλλα κουτάβια χρειάζονται εξαιρετικά θετικά ενισχυμένες εμπειρίες κατά τη διάρκεια της κοινωνικοποίησης και αν όχι, μπορεί να ευαισθητοποιηθούν αρνητικά σε πράγματα στα οποία απλά εκτίθενται, παρά να τα συνηθίσουν. Αυτό σημαίνει ότι το κουτάβι μπορεί να αρχίσει να συμπεριφέρεται πιο φοβισμένα και αντιδραστικά, όσο περισσότερο βγαίνει βόλτες, παρά να νιώθει πιο άνετα κάθε φορά που το βγάζετε.

Σε πολλούς αρέσει να κινούνται διαρκώς όταν βγάζουν το κουτάβι τους για κοινωνικοποίηση, όπως το να κάνουν μεγάλες βόλτες. Ωστόσο, μπορεί να αποδειχθεί πολύ ευεργετικό αν απλά σταθείτε κάπου και αφήσετε το κουτάβι να απορροφήσει το τριγύρω περιβάλλον, καθώς ενισχύετε με λιχουδιές την εμπειρία του να βλέπει και να ακούει τα νέα ερεθίσματα.  Επίσης, δώστε την ευκαιρία στο κουτάβι σας να εξερευνήσει ασφαλή περιβάλλοντα χρησιμοποιώντας όλες του τις αισθήσεις. Δώστε ευκαιρίες στο κουτάβι σας να μυρίσει συγκεκριμένα σημεία για όσο θέλει, κατά τη διάρκεια της βόλτας σας. Συνήθως βιαζόμαστε να πάμε παρακάτω, καθώς δεν κατανοούμε πόσο τεράστιο αριθμό πληροφοριών «βλέπουν» τα σκυλιά με τις μύτες τους. Προσέξτε να μην αφήνετε το κουτάβι σας να μυρίζει τα περιττώματα και τα ούρα άλλων σκύλων, μέχρι να έχει κάνει όλα του τα εμβόλια. Είναι σημαντικό το κουτάβι να κοινωνικοποιείται σε καθαρές περιοχές, όπου δεν συχνάζουν σκυλιά που ασθενούν, όσο αυτό είναι δυνατόν.

Αν το κουτάβι σας βρεθεί σε κατάσταση ακραίου πανικού ή φοβηθεί υπερβολικά και δεν μπορεί να επανέλθει, εγκαταλείψτε τη βόλτα σας και γυρίστε σπίτι. Το κουτάβι σας μπορεί να περνάει μια περίοδο φοβιών. Για τις επόμενες μέρες κρατείστε την καθημερινότητα σας χαλαρή και δουλέψτε σε ήρεμες συμπεριφορές. Να θυμάστε ότι ακόμα και το «καλό στρες», όπως το να παίζετε παιχνίδια που υπερενθουσιάζουν το κουτάβι, μπορεί να το οδηγήσουν στο να τρομάζει ή να ξαφνιάζετε αρνητικά κατά την κοινωνικοποίηση. Οπότε, αν έχετε ένα κουτάβι που αντιδράει αρνητικά, θα πρέπει να εξασκείτε την χαλάρωση κατά την κοινωνικοποίηση, παρά να βγαίνετε βόλτες και να το διεγείρετε υπερβολικά με παιχνίδια που το ενθουσιάζουν. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει ποτέ να παίζετε με το κουτάβι, αλλά θα πρέπει να έχετε επίγνωση για το πόσο ενθουσιάζεται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

Συμβουλή (ειδικά για εκπαιδευτές): σιγουρευτείτε ότι το κουτάβι δεν κοιτάει μόνο ΕΣΑΣ όλη την ώρα όσο είστε έξω. Ναι, φαίνεται εντυπωσιακός ο δεσμός που έχετε στους άλλους, αλλά αυτή η προσήλωση θα εμποδίζει το κουτάβι να απορροφήσει τα οπτικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος.

Ακόμα μία συμβουλή: παίξτε εκπαιδευτικά παιχνίδια με το κουτάβι όταν είστε έξω, όσο το δυνατόν πιο σύντομα, για να του μάθετε να σας προσέχει ακόμα και με περισπασμούς τριγύρω, σε συνδυασμό με χρόνο για χαλάρωση και εξερεύνηση του περιβάλλοντος.

Στις παρακάτω φωτογραφίες η Lacey, το καινούριο κουτάβι μας από καταφύγιο, 6 μηνών, εξασκείται στο «κύμα» ανάμεσα στα πόδια σε δημόσιο χώρο και μετά χαλαρώνει ανάμεσα στο πλήθος. Στην επόμενη φωτογραφία δέχεται λιχουδιές γιατί παρακολουθεί ήρεμα σκυλιά και ανθρώπους να περνάνε μπροστά της. 

Όταν πρωτοπήραμε τη Lacey (4 μηνών) γάβγιζε σε όλα τα σκυλιά και στους ανθρώπους στο δρόμο, πανικοβαλλόταν και τρόμαζε τόσο πολύ, που ήθελε απλά να τρέξει σπίτι, χωρίς καν να κάνει την τουαλέτα της έξω. Για να το λύσουμε, βγαίναμε πολύ μικρές βόλτες και της δίναμε λιχουδιές ήρεμα, όταν κοιτούσε ανθρώπους και άλλα σκυλιά στο δρόμο. Στην αρχή δεν μπορούσε να φάει, αλλά και πάλι το δοκιμάζαμε. Έπειτα, όταν πια μπορούσε να φάει όταν κοιτούσε ανθρώπους και σκυλιά, βάζαμε άλλους ανθρώπους και τα καλά εκπαιδευμένα, φιλικά σκυλιά τους να αλληλεπιδράσουν μαζί της, ώστε να δημιουργήσουμε αξέχαστες και εξαιρετικά θετικές εμπειρίες στο δρόμο και στο σπίτι. Επειδή τον πρώτο μήνα αφιερώσαμε το χρόνο που χρειαζόταν ώστε να κάνουμε ΚΑΘΕ άνθρωπο και σκύλο να προμηνύει κάτι εξαιρετικά καλό, η Lacey τώρα είναι ένα πολύ φιλικό και εξωστρεφές σκυλί. Ένας ακόμα πολύ σημαντικός παράγοντας στο να ξεπεράσει την αντιδραστικότητα της ήταν να διατηρούμε το οικείο περιβάλλον της ήρεμο και χαλαρωτικό. Στην αρχή, η Lacey γάβγιζε σε κάθε θόρυβο που άκουγε στο σπίτι. Χρησιμοποιώντας classical conditioning (κλασική εξαρτημένη μάθηση) –δηλαδή ταΐζοντας την και λέγοντας της πόσο καλή είναι, ήρεμα, μετά από κάθε περίεργο θόρυβο που άκουγε στο διαμέρισμα- μετά από 2 βδομάδες μόνο ήταν ήρεμη και χαλαρή μέσα στο σπίτι. Αν το κουτάβι σας είναι υπερβολικά στρεσαρισμένο στο σπίτι, μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να είναι και πιο αντιδραστικό ή φοβισμένο στις βόλτες. Αυτό συμβαίνει γιατί το κουτάβι δεν έχει ποτέ την ευκαιρία να ξεκουραστεί σωστά και να χαλαρώσει, ώστε να μειωθούν οι ορμόνες του στρες μέσα στο αίμα του. Αν έχετε κουτάβι που δεν μπορεί να χαλαρώσει στο σπίτι, μπορείτε να δοκιμάσετε αυτά, μέχρι να δείτε σημάδια χαλάρωσης: βάλτε μουσική ώστε το κουτάβι να μην ακούει θορύβους από έξω, χρησιμοποιήστε την πρόληψη ώστε να μην μπορεί να βλέπει πράγματα έξω, δοκιμάστε χαλαρωτικές φερομόνες για σκυλιά και διδάξτε του να χαλαρώνει στο σπίτι.

Στο παρακάτω βίντεο θα δείτε πως να διδάξετε το “relax”:

Παρακάτω βλέπετε τη Lacey να συναντάει μία από τις φίλες μας για πρώτη φορά. Όταν την πρωτοπήραμε συνήθιζε να πηδάει πάνω στη χειρίστρια της και προσπαθούσε να δραπετεύσει ή γάβγιζε στους ξένους. Για να αντιμετωπίσετε τέτοιες συμπεριφορές, μπορείτε να βάλετε φίλους που εμπιστεύεστε να ταΐσουν το κουτάβι σας λιχουδιές υψηλής αξίας γι’ αυτό. Ωστόσο, για την αποκατάσταση ενός ενήλικου σκύλου ή ενός πολύ φοβισμένου κουταβιού, δεν το συμβουλεύουμε, αφού ακόμα και οι φίλοι σας μπορεί να τρομάξουν ξαφνικά τον σκύλο και να τους δαγκώσει. Είναι πολύ καλύτερο να πλησιάσετε, να απομακρυνθείτε και να δώσετε λιχουδιές στον σκύλο σας, παρά να βάλετε έναν άλλο άνθρωπο να τον ταΐσει. Πλησιάστε και απομακρυνθείτε.

Το να κάνετε βόλτες με γνωστά ενήλικα και σταθερά σε συμπεριφορά σκυλιά μπορεί να επιταχύνει την κοινωνικοποίηση, αλλά το να έχετε μαζί σας ένα φοβικό, αντιδραστικό σκύλο, μπορεί να προκαλέσει στο κουτάβι σας να συμπεριφέρεται το ίδιο.

Θέλετε το κουτάβι σας να έχει ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 20 αξέχαστες και εξαιρετικά ενισχυμένες εμπειρίες με ανθρώπους τις πρώτες βδομάδες στο καινούριο του περιβάλλον, στο σπίτι σας και σε άλλα περιβάλλοντα. Θα καταλάβετε αν όντως οι εμπειρίες ήταν θετικές, όταν το κουτάβι σας δει έναν άνθρωπο για δεύτερη φορά και θέλει χαρούμενα και αμέσως να τον χαιρετήσει. Ένας γενικός κανόνας είναι ότι το κουτάβι πρέπει να δει 100 διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, κατά τον πρώτο μήνα που το φροντίζετε. Προφανώς, αν έχετε υιοθετήσει ένα μεγαλύτερο σε ηλικία κουτάβι πιθανόν να πρέπει να πάτε πιο αργά. Αλλά να είστε προσεκτικοί: αν πάτε πολύ αργά την κοινωνικοποίηση, το κουτάβι σας μπορεί να συνηθίσει να βλέπει μερικούς ανθρώπους μόνο, σε τελείως στημένες καταστάσεις και μπορεί να γίνει δυσκολότερο να προχωρήσετε σε δυσκολότερες καταστάσεις που το κουτάβι θα συναντήσει αργότερα στο δρόμο.

Σιγουρευτείτε ότι το κουτάβι σας θα έχει εξαιρετικά θετικές εμπειρίες (παρά τιμωρητικές) με παιδιά. Αυτό σημαίνει αλληλεπίδραση με ήρεμα παιδιά που δίνουν στο νεαρό κουτάβι σας λιχουδιές, ΌΧΙ παιδιά που τρέχουν πάνω του, κρεμιούνται από πάνω του ή κάνουν πολύ θόρυβο και είναι άγαρμπα με τον σκύλο σας. Διαχειριστείτε τα παιδιά και τους γονείς τους  και πείτε «αντίο!». Αν έχετε ένα μεγαλύτερο ή πιο φοβικό κουτάβι, δουλέψτε πρώτα ώστε να το βοηθήσετε να νιώσει χαλαρό και χαρούμενο γύρω από ήρεμους ενήλικους πριν το κοινωνικοποιήσετε με παιδιά. Μετά, όταν κοινωνικοποιείτε το κουτάβι σας με παιδιά, αποφύγετε τις αλληλεπιδράσεις με παιδιά κάτω των 5 ετών, ή με παιδιά που δεν μπορούν να ακολουθήσουν οδηγίες. Στην πραγματικότητα, κανένας σκύλος δεν χρειάζεται να αλληλεπιδρά με μικρά παιδιά. Ωστόσο, αν έχετε ένα κουτάβι 8 εβδομάδων, μπορείτε να εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία και να βάλετε μικρά παιδιά να το ταΐσουν, όταν και το παιδί και ο σκύλος είναι ασφαλείς.

Η κοινωνικοποίηση με άλλα σκυλιά είναι άλλη ιστορία. Αυτό δυνητικά θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο, αφού σε πολλά ενήλικα σκυλιά δεν αρέσουν τα κουτάβια και μπορούν εύκολα να τα τρομάξουν, να τα τραυματίσουν σοβαρά ή και να σκοτώσουν. Σιγουρευτείτε ότι το κουτάβι σας συναντάει μόνο ήρεμα, χαλαρά και σταθερά σκυλιά (και κουτάβια). Τα κουτάβια μαθαίνουν το ένα από το άλλο, οπότε αν το κουτάβι σας έχει ενήλικους φίλους και κουτάβια που είναι άγαρμπα και σε υπερδιέγερση, θα μάθει να είναι σαν και αυτά.

Πιστεύω ότι είναι καλύτερα να κοινωνικοποιήσετε το κουτάβι σας  με ήρεμα, σταθερά σκυλιά, παρά με άλλα κουτάβια. Αν τα κουτάβια κοινωνικοποιούνται μόνο με κουτάβια, πιθανόν να μάθουν να εκφοβίζουν το ένα το άλλο, να γίνουν φοβικά ή να αντιπαθούν τα άλλα σκυλιά επειδή τους έχουν εκφοβίσει.

Τα ήρεμα και ασφαλή σκυλιά διδάσκουν στα κουτάβια πως να χαλαρώνουν και να αράζουν ήρεμα μεταξύ τους. Το βελγικό μαλινουά κουτάβι στη φωτογραφία αριστερά μαθαίνει πως να αράζει με μεγάλα και μικρά ενήλικα σκυλιά. Αν του επιτρέπονταν να παίζει μόνο με κουτάβια, θα περνούσε όλο τον χρόνο της διάδρασης με υπερενθουσιώδες παιχνίδι.

Αντί να βάλετε το κουτάβι σας με έναν ενήλικο σκύλο ή με ένα άλλο κουτάβι και απλά να «δείτε τι θα γίνει», προετοιμάστε την κατάσταση ώστε το κουτάβι σας να πετύχει, μαθαίνοντας του πρώτα τις σωστές επιλογές, πριν τα αφήσετε να αλληλεπιδράσουν. Μπορείτε να επιλέξετε να βάλετε τα σκυλιά σας να περπατάνε το ένα δίπλα στο άλλο χωρίς να συναντηθούν, ή να τα ταΐσετε επειδή κάθονται ήρεμα, χαλαρά και χαρούμενα με το να βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο σε ένα καφέ, πριν συναντηθούν, αλληλεπιδράσουν ή παίξουν.

Συμβουλή: όταν το κουτάβι σας συναντά κάποιον άνθρωπο ή κάποιον σκύλο, σιγουρευτείτε ότι έχει την επιλογή να αποφύγει την κατάσταση και να αποχωρήσει. Μην εμποδίζετε την κίνηση του κουταβιού όταν άνθρωποι και σκυλιά έρχονται κοντά του, γιατί μπορεί να νιώσει εγκλωβισμένο. Αν κάτι τέτοιο συμβεί, το κουτάβι μπορεί να μάθει να δαγκώνει στον αέρα (snap) σαν πρώτη αντίδραση, παρά να ξεφύγει από την κατάσταση που είναι δύσκολο να διαχειριστεί. Μπορείτε επίσης να φωνάξετε το κουτάβι μακριά από εκεί, ή να αποχωρήσετε μαζί του αν νομίζετε ότι κάτι το φορτίζει υπερβολικά.

Συμβουλή για ντροπαλά κουτάβια: Αν έχετε ένα κουτάβι που είναι πολύ ντροπαλό μπροστά σε αγνώστους, στην αρχή αγνοείστε το όταν πηδάει πάνω σε μη οικεία πρόσωπα- όπως φαίνεται με το κουτάβι που μεγάλωνα. Αν ενισχύσετε τη συμπεριφορά του κουταβιού να κρατάει απόσταση και να μην πηδάει, μπορεί να δώσετε το λάθος μήνυμα και να μην πηγαίνει κοντά σε άλλους ανθρώπους. Αντί γι’ αυτό, αφήστε το ντροπαλό κουτάβι να πηδήξει πάνω σε κάποιον άγνωστο, αν ξαφνικά νιώσει αυτοπεποίθηση. Αυτό θα βοηθήσει το ντροπαλό κουτάβι να κάνει θετικό συσχετισμό με τους αγνώστους. Όταν δείτε ότι το κουτάβι έχει αποκτήσει αυτοπεποίθηση, μπορείτε να αρχίσετε να δουλεύετε πιο ήρεμους χαιρετισμούς.

Αν, από την άλλη πλευρά, έχετε ένα υπερβολικά φιλικό ή ενθουσιώδες κουτάβι, πρέπει να κάνετε το αντίθετο: από την πρώτη μέρα, αποτρέψτε την πιθανότητα ενίσχυσης του πηδήματος πάνω σε ανθρώπους.

Συμβουλή για κουτάβια που αντιδρούν φοβισμένα σε περίεργα αντικείμενα: διδάξτε στο κουτάβι σας να «πάει να δει».

Ακόμα μία συμβουλή: κόψτε το γάβγισμα από την αρχή

Από την πρώτη μέρα που θα πάρετε το κουτάβι σας , ενισχύστε θετικά την απουσία γαβγίσματος σε όλες τις καταστάσεις που θα μπορούσαν να ωθήσουν τον σκύλο να γαβγίσει. Ενισχύστε το κουτάβι σας όταν παραμένει ήρεμο σε εκνευριστικές καταστάσεις, όπως το να είναι «παγιδευμένο» σε ένα λουρί ενώ άλλα σκυλιά παίζουν, ή όταν δεν μπορεί να πλησιάσει σε κάτι που θέλει πολύ. Ενισχύστε το σκύλο σας όταν έρχεται σε επαφή με τρομακτικά οπτικά και ηχητικά ερεθίσματα πριν ακόμα σκεφτεί να γαβγίσει. Όχι μόνο θα έχετε αποτρέψει το κουτάβι να βρει ενίσχυση στο γάβγισμα, αλλά θα έχετε ρυθμίσει να έχει ήρεμη συναισθηματική απόκριση σε όλες αυτές τις καταστάσεις.

Λίστα κοινωνικοποίησης:

1_ άνθρωποι: ψηλοί, κοντοί, εύσωμοι, αδύνατοι, ήσυχοι, θορυβώδεις, γρήγοροι, αργοί, ανάπηροι, δραστήριοι, νέοι, μεγάλοι, μαλλιαροί, χωρίς μαλλιά, με όλα τα είδη περίεργων ρούχων, καπέλα, πάνω σε όλων των ειδών τα περίεργα αντικείμενα, όπως ποδήλατα, σκέιτς, καροτσάκια, να κουβαλάνε όλα τα είδη περίεργων πραγμάτων, όπως ομπρέλες, σκουπίδια, μπαστούνια, πατερίστες, μωρά, μουσικά όργανα, κτλ.

2_σκυλιά: μεγάλα, μικρά, γρήγορα, αργά, μαλλιαρά, φασαριόζικα, ήρεμα, υπερενθουσιώδη. Το κουτάβι σας δεν χρειάζεται να συναντάει τα άλλα σκυλιά στις βόλτες, αλλά να παίρνει λιχουδιές όταν περπατάει ήρεμα δίπλα τους ή τα κοιτάει.

3_περίεργα αντικείμενα: κάδοι σκουπιδιών, φανάρια και πινακίδες, νερό, παρκαρισμένα φορτηγάκια, αυτοκίνητα, μηχανάκια, ποδήλατα, κτλ. (ο κόσμος είναι γεμάτος παραξενιές για ένα κουτάβι!) Προφανώς, μην αφήνετε το κουτάβι σας να αλληλεπιδρά με πράγματα που είναι επικίνδυνα για αυτό.

4_επιφάνειες: καπάκια αποχέτευσης, γρασίδι, χαλίκι, άσφαλτος, τσιμέντο, μέταλλο, ξύλο, ύφασμα, πλαστικό, τάπητες, κτλ.

5_ήχοι: σκουπιδιάρικα, θορυβώδη πλήθη, ήχοι της πόλης, ήχοι του δάσους, τον ήχο ζώων φάρμας, ένα μπαλόνι να σκάει σε απόσταση, κουδούνια, σκυλιά να γαβγίζουν, χτυπήματα σε πόρτες, κουδουνάκια, κτλ. Μπορείτε να σκεφτείτε επιπλέον θορύβους που θα συναντήσει το κουτάβι κατά τη διάρκεια της ζωής του;

6_νύχτα: πηγαίνετε βόλτα το βράδυ ώστε να συνηθίσει στα οπτικά και ηχητικά ερεθίσματα διαφορετικών τόπων στο σκοτάδι.

Αν έχετε υιοθετήσει ένα κουτάβι που είναι μεγαλύτερο ή που δεν έχει κοινωνικοποιηθεί καθόλου από τον εκτροφέα, θα πρέπει να αποφύγετε να το κοινωνικοποιήσετε με πάρα πολλά πράγματα ταυτόχρονα, αφού μπορεί εύκολα να το υπερφορτίσετε συναισθηματικά.

*Οι φωτογραφίες και τα βίντεο είναι όπως στο αρχικό άρθρο και ανήκουν όλα στην Εmily Larlham